20 Mart 2000 Pazartesi

GÜZ

Türkçemizde sözcükler ve anlamları konusunda yanlış uygulamalar hep olmuştur.
Dilimizi iyi tanıyıp, onun temel özelliklerini iyi kavramalı , doğrusunu uygulama alanına geçirmeliyiz. Ancak böyle olursa güzel dilimiz yeşerir, gelişir, güçlenir. Başka dillerin boyunduruğundan kurtulur.
.
Sınıf öğretmenliği yaptığım uzun yıllar içinde, yanlış olduğunu sandığım bir uygulama beni hep düşündürmüştür.

Anadolu’da pek çok yörede, okuduğum kitaplarda, GÜZ kelimesini irdelemeye ve incelemeye çalıştım. Sözcük olarak çok güzel, anlam olarak çok derindir. Milletimizin hafızasında sağlam temelleri olan bir sözcüktür. Benzer anlamlar taşıyan sözlerle ilişkili ve anlamı güçlüdür.
.
Güz, Türkçemizde yaz mevsiminden sonraki mevsimi, kıştan önceki ayları ifade eder. Ancak yıllardır beni düşündüren, bu güzelim mevsim adı yerine, sonbahar kelimesinin kullanılmasıdır. Okullarımızda böyle öğretilmektedir. Bu uygulama halen devam ediyor. Oysa sonbahar, baharın sonu demektir. Baharın sonu ise, olsa olsa mayıs ayını , mayıs ayının sonlarını ifade eder. Ondan sonra yaz ayları gelir. Yaz sıcaklarından sonra da güz ayları başlar, baharın sonları değil.
Bu yanlış uygulama okullarda sürüp giderken, öğrencilerde bunun sıkıntılarını yaşamaktadır. Özellikle okula yeni başlayan çocuklarımıza mevsimleri öğretirken ilkbahar, yazbahar, kışbahar gibi sıralayıp gittiklerine çok tanık olmuşumdur.
.
Doğrusunu öğretmediğiniz zaman, bu karışıklıklar kaçınılmaz oluyor. Bugünkü uygulamada ilkbahar bir mevsim adı diye öğretiliyor. Oysa ilkbahar dendiği zaman, bahar aylarının ilk günleri akla geliyor. Öyle de olmalıdır. Türkçe’yi ilk defa öğrenen bir yabancı bunu böyle anlar. Bizim çocuklarımızda eğitimlerinin ilk yıllarında böyle anlıyorlar. O zaman yaz ayları, sanki bahar gibi oluyor. Sonbahar ise baharın sonlarıymış gibi yanlış bir izlenim oluşturuyor.
.
Bu yanlış uygulamadan dönülmelidir. Çocuklarımıza atalarımızın kullandığı, doğru mevsim isimlerini kullanıp öğretmeliyiz. Bu da BAHAR , YAZ, GÜZ ve KIŞ ‘tır.
.
Bu doğru isimlendirmenin bir an önce Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulunca değerlendirilerek proğramlara alınmasını diliyorum.


Ramazan IŞIK

MEB dergide yayımlandı.